طرح مسئله

نیاز افرادی که از گنو/لینوکس استفاده میکنن ولی تو کارشون مشکلی دارن یا میخوان یادبگیرن فلان کار رو چجوری میشه انجام داد مخاطبین این کارگاه‌ها نیستند. مخاطبین این کارگاه اونهایی هستند که از گنو/لینوکس استفاده نمیکنن. درواقع تمرکز این کارگاه‌ها روی نیاز قشری هست که خودشون نصب نکردن یا اصلن نصب و استفاده نکردن.

اما مسلم است که نمی‌شود در مدت ۲ ساعت به نیاز تمام این اقشار پاسخ داد ولی کاری که باید انجام داد اینه که ساختاری تشکیل بدیم که افرادی که تو دسته آخر بودن یعنی کاربر گنو/لینوکس هستن با هر سطح دانش و مهارت برای کمک به دو دسته اولی که گفتم یعنی کسانی که اصلن نصب یا استفاده نکردن و کسانی که خودشون نصب نکردن کمک کنن تا تو این دو ساعت همه از وقتشون استفاده مفید ببرن. همچنین به دلیل کمبود وقت معمولن ارائه‌های ترتیبی مفید نخواهد بود زیرا امکان نیازسنجی ندارد و حجم زیادی از محتوا را نمی‌تواند انتقال دهد.

زیاد کردن این زمان هم راه‌حل مناسبی برای مشکل بالا نیست. ضمن اینکه واقعن نصب گنو/لینوکس زمان زیادی نمیبره و ما با برگزار کردن ارائه‌های طولانی کار رو سخت‌تر میکنیم. نویسنده این مقاله در جلسات گوناگون جوامع آزاد که حضور داشته مسئولیت راهنمایی افراد تازه‌وارد را به عهده گرفته و مطالب فوق بر مبنای تجارب شخصی ایشان است.

انتخاب توزیع مناسب

من از توزیع به‌خصوصی دفاع نمیکنم چون این بحث یه مقدار سلیقه‌ایه ولی من توزیع elementary OS رو پیشنهاد میکنم.

سناریوی کارگاه

این نکته رو هم از قبل داخل میلینگ لیست و سایت رویداد بگیم که سناریو برگزاری این رویداد به این شکله و افرادی که میان با آمادگی بیان. چه کسانی که متولین و چه کسانی که مخاطبن بدونن این جلسه ارائه تخصصی در کار نیست و هم بیان و هم لپتاپشون رو بیارن.

یه ارائه خیلی کوتاه در حد یک ربع در مورد گنو/لینوکس، چرا از بقیه بهتره و فلسفش چیه بدیم بعد چند حالت مختلف مطرح کنیم و سوال کنیم. یعنی بپرسیم کیا میخوان نصبش رو یاد بگیرن. کیا نصبشو بلدن میخوان با محیطش آشنا شن و ….

بعد ما به ازای هر دسته بپرسیم کیا میخوان به این افراد کمک کنن. بعد بر همین اساس افراد دسته بندی شن و مکان نشستنشون رو تغییر بدن و با بحث و گفتگو پیرامون موضوعی که مشخص شده براشون به هم کمک کنن. من فکر میکنم اگر ما از نظر فضا مشکلی نداشتیم این ایده‌آل ترین کاری بود که میشد کرد. (البته شاید بشه برای مشکل فضای کم راهی پیدا کرد اگر روش فکر کنیم)

مشکلات مرتبط با امکانات محدود:

  • فضای کم کارگاه
  • تداخل صدا

آموزش نصب یا بعدازنصب

نصب گنو/لینوکس نهایت یک مرحله یه مقدار سخت داره و اونم بحث پارتیشن بندیش هست که باید در حالتی که کنار ویندوز نصب میشه و حالتی که فقط خودش قراره نصب شه آموزش داده شه. بقیه مراحل رو میشه یه مقدار سریعتر رد کرد و بیشتر درباره این موضوع صحبت کرد که بعد از نصب باید چیکار کرد و یه سری کلیاتی که لازمه طرف بدونه تا بتونه جواب سوالش رو پیدا کنه رو گفت.

موضوعات مفهومی‌تری که یه کاربر تازه‌وارد لازمه بدونه

سوالاتی که باید بهشون پاسخ داد:

  • چه مطالبی برای بعد نصب نیازمند آموزش هستند؟
  • اونی که این برنامه ها رو نوشته و آزاد منتشر کرده چرا اینکارو کرده؟
  • آیا تفاوت صرفن در نامگذاریه؟
  • اینایی که اینجان چرا به سوالش جواب میدن؟
  • نرم‌افزار آزاد ینی چی آزاده؟

عناوین کارگاه:

  • کیبورد فارسی

من خیلیها رو دیدم بعد نصب برای اضافه کردن کیبورد فارسی مشکل دارن. یا مثلن برای نصب فونت ها نمیدونن باید چیکار کنن و اگر عادت داشته باشن به سرچ کردن و تو اینترنت سرچ کنن میگه این دو خط کامند رو بزن درست میشه ولی طرف اصن تو عمرش نه کامند دیده نه ترمینال دیده. ما واقعن لازم نیست به تمام سوالات کلی و جزئی جواب بدیم کافیه بهشون بگیم این محیط خط فرمانه و اینجوری کار میکنه.

  • معرفی جایگزین‌ها

اگر تا قبل از این از میکروسافت آفیس استفاده میکردید معادلش فلان برنامس. اینجوری نصب میشه. قیافش این شکلیه و در کل نشون بدیم چیز خاصی نداره و با همون شناختی که از ویندوز دارن میتونن تو این محیط هم کار کنن.

  • مفاهیم پارتیشن‌بندی شامل fstab و مانت

اف‌اس‌تب میتونه در این حد باشه که یه فایلی هست میگه پارتیشنا کجای هاردن و کیا رو اسلش چی‌چی مانت شن و کی مامنت شن.

  • ساختار فایل سیستم در گنو/لینوکس یعنی اینکه /var ینی چی /home ینی چی و … و اینا چجوری ممکنه جدا تعریف شن از هم.

هدف اینه که تصوری که از دی‌دو‌نقطه و سی‌دونقطه دارن رو کنار بذارین و بفهمن چجوری میشه یه دایرکتوری مثلن رو دسکتاپ من رو یه هارد دیگه مانت باشه.

  • بعضی ابزارها که همه جا هست مثه dd و یه سری دستورات اولیه که میراث unix هست مثه cd و …
  • میزان انعطاف پذیری wget و اینکه چه کارهایی میشه باهاش کرد و بقیه پکیج‌هایی که به عنوان دانلود منیجر میشه استفاده کرد.
  • کلن dpkg و بقیه پکیج منیجر ها و نحوه نصب پکیج در هر کدوم تا بتونن پکیج هایی که از سایت‌ها برای گنو/لینوکس دانلود میکنن رو نصب کنن
  • مفهوم ریپازیتوری و source.list و اینکه چجوری میشه توش یه مخزن غیر رسمی اضافه کرد و مفهوم dependency
  • مفهوم توزیع و اینکه چرا تو گنو/لینوکس توزیع داریم. فرقشون چیه. کمی هم مقایسشون.

لوازم کارگاه

  • یک نسخه آماده گنو/لینوکس روی ویرچوال‌باکس

رو یه نسخه ویرچوال یا غیرویرچوال که از قبل آماده کردیم یه سری برنامه ها رو نصب کرده باشیم.

  • سی‌دی، فایل ایزو برای افرادی که لپتاپ و هارد و فلش و … دارند

پخش فایل‌های ایزو و سی‌دی به سبک چیزی که در install fest ها یا release party ها اتفاق میوفته.

  • فلش بوتبل