مصاحبه خبر گزاری مهر و برنا نیوز با دکتر صدرنژاد

درخصوص سرقت های علمی در کشور

در  ۱۳۸۷/۸/۷

سید خطیب الاسلام صدر نژاد با بیان اینکه سارقان علمی در همه سطوح پیدا می شوند و به راحتی هم قابل شناسایی هستند، گفت: باید کار فرهنگی صورت گیرد تا افراد خود را مفت نفروشند و به سادگی کاری نکنند که آبرویشان در کل دنیا برود.

سید خطیب الاسلام صدر نژاد در گفتگو با خبرنگار مهر درباره تقلبهای علمی گفت: در کار علمی هم دزدی وجود دارد. اما نباید سیاه نمایی شود. این همه دانشجو و استاد و دانشمند با شرافت کامل زحمت می کشند و نتیجه سالیان تلاش و کوشش خود را به صورت مقاله، جزوه و گزارش در اختیار جامعه علمی قرار می دهند. حال از این جمعیت فعال، تعدادی نیز متقلب و سارق هستند. به خاطر این تعداد کم، ما نمی توانیم همه را متهم کنیم و کل تولیدات علمی را نفی کنیم.

رئیس پژوهشگاه مواد و انرژی با بیان اینکه به طور طبیعی و عادلانه می توان شارلاتانهای علمی را شناسایی کرد، افزود: بحث درباره تقلبهای علمی دچار افراط و تفریط است. برخی می خواهند اشکالات را نادیده بگیرند که اصولا درست نیست و برخی نیز همچنان بزرگنمایی می کنند.

وی ادامه داد: شارلاتانهای علمی در همه سطوح و در همه جای دنیا پیدا می شوند. در حال حاضر موسسات علمی دارند این افراد را معرفی می کنند و تعدادی سارق علمی هستند که انتشاراتیها هم آنها را می شناسند. سرقتهای علمی در هندوستان و چین زیاد است. البته در ایران هم پیدا می شود. به هر حال کار خلاف محل اشکال است و باید جلوی آن را گرفت.

دکتر صدر نژاد با تأکید بر اینکه باید تشخیص مردم و مسئولان بالا رود به مهر گفت: اگر تشخیصمان قوی شود و مردم به طور عموم و مسئولان به خصوص تشخیص دهند که مدرک فلانی قلابی است یا واقعی؟ و یا اینکه تشخیص دهیم که یک مقاله را فلانی خودش نوشته یا از جایی دزدی کرده است؛ آنگاه بساط این دزدیها را می توان با قوی شدن تشخیص، برکند. اما اگر تشخیص ندهیم، ممکن است دزدیهای علمی خیلی سریع توسعه پیدا کند.

این استاد دانشگاه درباره شاخصهایی که نشان دهنده سطح تشخیص مردم و مسئولان است، گفت: شاخص ها تا حد زیادی برای جامعه علمی شناخته شده است. همین که رسانه ها اقدام به پیگیری سرقتهای علمی می کنند، نشان دهنده این است که این پیگیری ها مستند به اظهارات مراجع علمی خبره ای است که انگشت بر تخلفات گذاشته و موارد خلافی که صورت گرفته است را مطرح می کنند.

وی خاطرنشان کرد: امروز با پیشرفت تکنولوژی و ظهور سیستمهای اطلاع رسانی الکترونیک، امکان کنترل و پیدا کردن موارد تخلف آسان شده است. "نیچر" مطلبی راجع به یکی از مقامات ایرانی چاپ کرده که در آن ادعا شده وی متأسفانه مقاله ای را به نام خود ارائه کرده است که کپی برداری شده از مقاله دیگران است. این کار نباید اتفاق می افتاده؛ ولی حال که روی داده است شناسایی آن نیز به سادگی امکانپذیر است و می توان به راحتی سارق علمی را شناخت.

سید خطیب الاسلام صدر نژاد درباره میزان کفایت قوانین موجود برای تعقیب قضایی سارقان علمی به مهر گفت: در حال حاضر قوانین موجود بین المللی خیلی شدید برخورد می کند. قوانین داخلی نیز در مورد سرقت ادبی از سه ماه تا سه سال همراه شلاق پیش بینی کرده است. بنابراین همین مقدار قوانین موجود هم اگر اجرا شود، دیگر کسی به این سمت متمایل نمی شود. البته باید بخصوص برای دانشجویان و محققانی که جوان تر هستند اطلاع رسانی شود.

رئیس پژوهشگاه مواد و انرژی خاطرنشان کرد: در کلاسها همیشه به پژوهشگران و دانشجویان تأکید می کنم که مواظب باشید و این طور نیست که از یک راه غیر صحیح بتوانید به نفعی برسید و اگر نفعی نیز حاصل شود مقطعی و موقت است؛ اما آبرو خیلی بالاتر از آن است.

این استاد دانشگاه تأکید کرد: جوانان باید مواظب باشند و حواسشان جمع باشد. البته بسیاری نیز غرضی ندارند و ممکن است از روی سهل انگاری و بی دقتی دست به کاری بزنند که بعدها خودشان نیز پشیمان شوند.